In 2020 werkten er 52.759 Brusselaars in het Vlaams Gewest, 23.677 in het Waals Gewest, 8.476 in het buitenland, en 385.615 Brusselaars werkten in Brussel zelf. Van de vacatures die worden gemeld bij VDAB vereisen 18,7% een kennis van het Frans, en 16,5% van de vacatures vragen kennis van het Engels. Bij 9 op de 10 vacatures is kennis van het Nederlands vereist.

Uit de laatste cijfers blijkt dat vooral het vernieuwde akkoord met Actiris vruchten afwerpt. Het aandeel Brusselaars dat in Vlaanderen aan de slag gaat, stijgt gestaag. In de cijfers van 2021 valt op dat de ontvangen vacatures via VDAB en Forem met het oog op interregionale mobiliteit sinds kort enorm zijn toegenomen. Van de ontvangen vacatures in september 2021 was 85,4% gericht op interregionale mobiliteit. Daardoor was er in de periode tussen oktober 2020 en september 2021 een verdubbeling van het aantal vacatures die gericht zijn op interregionale mobiliteit in Brussel in vergelijking met het jaar voordien.

Een van de instrumenten van het samenwerkingsakkoord Vlaanderen-Brussel is een gezamenlijke arbeidsmarktanalyse voor Brussel en de ruime rand rond Brussel. Het is belangrijk dat VDAB Vlaamse vacatures uitstuurt naar of zelfs automatisch uitwisselt met Forem en Actiris. Maar de opvolging ervan kan ongetwijfeld beter. Een passende dienstbetrekking voor een werkzoekende stopt niet aan de gewestgrens. Zo zou VDAB zicht moeten hebben op hoeveel en welke kandidaten naar die vacatures worden gestuurd. De arbeidsbemiddelaars van de verschillende gewesten zouden actief moeten kunnen bemiddelen op elkaars vacatures. De betrokkenen moeten ook recht krijgen op opleiding én begeleiding via VDAB.

Hoewel de lijst van knelpuntberoepen in de verschillende regio’s zeker gelijkenissen vertoont, zijn er ook verschillende beroepen waarvoor Vlaamse werkgevers onvoldoende kandidaten vinden (kwantitatief tekort) en die geen knelpuntberoep zijn in Wallonië, bijvoorbeeld kraanbestuurder, operator chemie, drukker, kinesist in loondienst, zorgkundige of trein- en metrobestuurder. Een aanzienlijk aantal beroepen waarvoor in Vlaanderen een tekort aan kandidaten is, is minder een probleem in Brussel. Daartoe behoren bijvoorbeeld technicus voertuigen, kraanbediener en -monteur, installateur datacommunicatie, drukker, autobus- en autocarchauffeur, trein- en metrobestuurder, expediteur en douanedeclarant of zorgkundige. Vlaanderen zou net voordeel kunnen halen door meer in te zetten op interregionale mobiliteit aangezien de andere regio’s over geschikte kandidaten beschikken die in de eigen regio gewoonweg geen werk vinden.

Op de hoorzitting kondigde VDAB aan dat er een nieuw samenwerkingsakkoord Vlaanderen-Wallonië zit aan te komen inzake arbeidsmobiliteit. De erkenning van wederzijdse opleidingen tussen de gewesten zou beter kunnen. In hun gezamenlijke presentatie stelden Geert Pauwels (VDAB Brussel) en Caroline Mancel (Actiris) dat inzake interregionale mobiliteit Brussel-Vlaanderen competentieverhoging en mobiliteit dé twee grote doelstellingen zijn. Binnenkort komt er een geactualiseerde versie van de gezamenlijke arbeidsmarktanalyse, en worden de resultaten bekendgemaakt van een VIONA-onderzoek rond tewerkstelling en bereikbaarheid. De zes grote uitdagingen zijn kwalificatie, taal, de digitale kloof, transport, discriminatie, en armoede, en daarover presenteerden de twee sprekers concrete voorstellen aan het Vlaams Parlement. Ze pleiten onder meer voor een opleidingsvergoeding aan Vlaamse kant (zoals aan Franstalige zijde reeds gebeurt), en vragen ook aandacht voor de Vlaamse jobbonus, die is namelijk niet van toepassing voor Brusselaars. Moet er geen Brusselse variant komen ? Moeten we geen voorrang geven aan de werkplaats in plaats van de woonplaats ?

Conceptnota interregionale mobiliteit