Publicaties en analyse

Kennis van het Nederlands een bepalende factor voor toegang tot werk?

BISA

BISA, het Brussels instituut voor Statistiek en Analyse, publiceert in zijn Focus nr. 52 de resultaten van een studie in samenwerking met het Federaal Planbureau, over de mate waarin de kennis van het Nederlands een invloed heeft op de arbeidsmarktintegratie van Franstalige Brusselse werkzoekenden. Hier is een overzicht van de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen die hieruit resulteren naar beleidsmakers, organisaties en opleidingsorganismen toe.

Zowel eerder onderzoek als de daaruit resulterende beleidsbeslissingen geven het belang weer van taalkennis, ook het Nederlands, voor het vinden van werk in Brussel en omstreken. Dus werd in deze studie ingegaan op twee specifieke aspecten van de kennis en het gebruik van het Nederlands die tot een specifiekere aanpak kunnen leiden. De onderzoeksvraag is daarom tweeledig: (1) Vanaf welk kennisniveau is het Nederlands nuttig voor beroepsintegratie van Franstalige werkzoekenden?, en (2) Hebben sommige groepen Franstalige werkzoekenden meer baat bij dit kennisniveau van het Nederlands dan andere? Hieruit komen een paar interessante conclusies.

Mannen en vrouwen lopen gelijk qua niveau, verschillen in opleiding maken dan wel weer een verschil. Hoger opgeleiden hebben vaker een niveau B of C, en de kennis van het Nederlands is lager bij werkzoekenden die in een wijk van de arme sikkel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wonen.

Het blijkt dat werkzoekenden gemiddeld 17% minder kans hebben een baan te vinden als zij een inleidend kennisniveau (A1) hebben in plaats van een intermediair niveau (A2). Een intermediair niveau van het Nederlands is dus al nuttig voor werkzoekenden in Brussel, omdat het hun kansen op een baan vergroot. Met een niveau B1 (drempelniveau) of B2 (gevorderd niveau) is de kans op het vinden van een baan respectievelijk 5% en 20% groter dan met een niveau A2. Een niveau C verhoogt de kansen op beroepsintegratie heel sterk (respectievelijk 29% en 48 % voor niveau C1 (autonoom niveau) en C2 in vergelijking met niveau A2. Hieruit kan dus worden geconcludeerd dat hoe hoger het kennisniveau van het Nederlands is, hoe groter de kans op het vinden van een baan, ook in Vlaanderen of zelfs Wallonië. 

De kennis van het Nederlands blijkt belangrijk voor alle studieniveaus en heeft meer impact in bepaalde beroepssectoren. Werkzoekenden op zoek naar een baan in de verkoop, beveiliging of openbaar bestuur hebben meer dan andere baat bij een gemiddeld of hoog kennisniveau van de Nederlandse taal. In de eerste twee sectoren gaat het meestal om contacten met klanten die in het Brusselse Gewest Nederlandstalig kunnen zijn. De kennis van het Nederlands wordt dus waarschijnlijk meer gewaardeerd door werkgevers in deze sectoren. Anderzijds blijkt Nederlands echter minder belangrijk te zijn in de textielsector en de horeca. Dit laatste resultaat lijkt het meest verrassend, aangezien in de horeca het werk contacten met Nederlandstalige klanten impliceert. Deze sector, die vaak gekenmerkt wordt door moeilijke werktijden en lage lonen, kent echter een vrij groot tekort aan arbeidskrachten. Dit kan ertoe leiden dat werkgevers lagere eisen stellen met betrekking tot de vereiste kennis van het Nederlands. Bovendien telt de sector in de praktijk veel keukenpersoneel, voor wie de kennis van het Nederlands minder belangrijk is.

Vrouwen en inwoners van de arme sikkel hebben meer baat bij kennis van het Nederlands. In Brussel hebben vrouwelijke werkzoekenden nog meer dan mannelijke werkzoekenden baat bij een gemiddeld of hoog kennisniveau dan mannen. Dit geslachtseffect kan gedeeltelijk worden verklaard door het feit dat vrouwen vaker werk zoeken in sectoren waar deze kennis meer wordt gewaardeerd, zoals openbaar bestuur of de verkoop. Werkzoekenden die in de arme sikkel wonen, hebben meer dan andere baat bij een gemiddelde kennis van het Nederlands. Dat betekent dat voor de inwoners van deze wijken de kans om een baan te vinden sterker toeneemt bij een gemiddelde kennis van het Nederlands dan voor de andere werkzoekenden.

Uit het bovenstaande blijkt dus dat het zinvol is te streven naar een minimaal basisniveau van het Nederlands voor alle werkzoekenden. 

Het volledige maar beknopte rapport met genuanceerde methodologie, conclusies en aanbevelingen vindt u op de website van bisa.brussels.