De arbeidsparticipatie van mensen met een lichte of ernstige beperking is laag in ons land. Volgens cijfers van het Steunpunt Werk werkt slechts 42 procent van die groep en in Brussel, waar de werkzaamheidsgraad in het algemeen lager ligt, amper 29 procent. Sommige mensen hebben zo'n ernstige beperking dat werken niet mogelijk is, zij krijgen een inkomensvervangende uitkering. “Veel anderen kunnen en willen werken, maar staan noodgedwongen aan de kant. Dat is te betreuren in tijden dat politici de werkzaamheidsgraad willen opkrikken en werkgevers klagen over de krapte op de arbeidsmarkt. Zo gaat veel arbeidspotentieel verloren,” zegt Ward Noelmans, regiomanager bij Emino, een Vlaams-Brusselse organisatie die mensen met een arbeidsbeperking die op zoek zijn naar een job in het reguliere circuit, begeleidt.

“Het is eveneens jammer voor de mensen zelf. Die willen volwaardig participeren, ook op de arbeidsmarkt. Je ontzegt hen namelijk ook de niet-financiële voordelen van een baan: een sociaal netwerk en de voldoening om bij te dragen aan de samenleving.” Veel werkgevers hebben nog altijd koudwatervrees als het gaat om sollicitanten met een arbeidshandicap. “Er zijn tal van vooroordelen. Bij veel werkgevers bestaat de perceptie dat mensen met een beperking minder productief zijn, trager werken en vaker afwezig zullen zijn. Terwijl het in werkelijkheid vaak erg gedreven en loyale medewerkers zijn,” zegt Noelmans.

Werkgevers vrezen bovendien de reactie van de collega's en zijn bang dat ze hoge kosten moeten maken voor aanpassingen. Noelmans: “Maar eigenlijk is het vooral een kwestie van 'onbekend is onbemind'. Bedrijven zijn vaak ook niet op de hoogte van de ondersteuningsmaatregelen en begeleidingsmogelijkheden.” Emino probeert de werkgevers te sensibiliseren zodat ze met een andere bril naar sollicitanten met een beperking kijken. “Het is best mogelijk dat er aanpassingen in het bedrijf moeten gebeuren, dat er bijvoorbeeld pictogrammen nodig zijn, of dat het uurrooster van de persoon in kwestie moet worden aangepast. Maar wij zeggen: durf te differentiëren, durf af te wijken van het standaard rekruteringsbeleid waarbij je de witte raaf voor ogen hebt. Vertrek van de persoon en kijk wat zijn noden zijn.”

Emino doet niet alleen aan jobcoaching op de werkvloer, de organisatie, die samenwerkt met VDAB en Actiris, regelt ook stages voor 'ongewoon talent', mensen met een arbeidsbeperking die geen baan vinden. “Wij gaan daarbij heel breed,” zegt Noelmans. “Veel verder dan de klassieke, zichtbare beperking. Wij gaan ook aan de slag met de veel grotere groep mensen met een onzichtbare, niet noodzakelijk erkende beperking, mensen met depressie, burn-out, ASS en andere mentale of psychische problemen, en ook met langdurig zieken.”

Emino zoekt stages die zoveel mogelijk aansluiten bij de wens van de werkzoekende. In het beste geval is zo'n stage een opstap naar vast werk. “Van de hele groep mensen met een beperking en langdurige zieken die wij begeleiden, stroomt ongeveer de helft door naar een baan in het reguliere arbeidscircuit. Als daar echt niets mogelijk is, verwijzen we soms door naar de sociale economie of naar een maatwerkbedrijf.”

Noelmans: “Veel werkgevers schrikken immers terug voor het paperassenwerk. Het is ook een complexe problematiek, die raakt aan de bevoegdheden gezondheid, gelijke kansen, werk en arbeidsmarktbeleid, dus zowel aan federale als aan gewestelijke en gemeenschapsmateries.” Wat het nog ingewikkelder maakt, is dat Nederlandstalige Brusselaars met een beperking door de regionalisering van het arbeidsmarktbeleid al vier jaar geen recht meer hebben op de Vlaamse Ondersteuningspremie (VOP), een stevige premie die de lagere productiviteit en de extra kosten voor de werkgever moet compenseren.

Er gelden andere voorwaarden voor de werkgevers naargelang ze een Nederlandstalige Brusselaar, een Franstalige Brusselaar of een Vlaming met een handicap in dienst nemen. Om dit euvel te verhelpen is in het Brusselse regeerakkoord afgesproken dat er één premie voor alle Brusselaars met een arbeidsbeperking komt. Die zou volgens woordvoerder Jan Gatz van Actiris in de loop van volgend jaar in werking treden.

Lees hier het volledige Bruzz-artikel