Op 1 februari vond een hoorzitting plaats in het Vlaams parlement omtrent de methodiek arbeidsmatige activiteiten (AMA-trajecten) binnen arbeidszorg. Een conceptnota werd voorgelegd door enkele leden van de CD&V-fractie met diverse aanbevelingen om arbeidsmatige activiteiten als methodiek verder uit te werken ten behoeve van zeer kwetsbare personen die niet, nog niet, of niet meer terecht kunnen op de reguliere of de beschermde arbeidsmarkt.
Conceptnota voor nieuwe regelgeving arbeidsmatige activiteiten (AMA’s)
Een aantal knelpunten die werden aangehaald tijdens de hoorzitting bevinden zich op het niveau van de versnippering op beide beleidsdomeinen Werk en Welzijn. Terwijl het onderscheid op de werkvloer veelal niet eenduidig is, blijft er een duidelijke scheiding bestaan tussen de verschillende subsidiëringen en de voorwaarden voor het begeleiden van beide AMA-statuten. In de praktijk betekent dit dat mensen moeilijker kunnen doorgroeien of terugvallen tussen beide vormen van AMA. Bovendien is de huidige financiering voor AMA Welzijn verlieslatend en met name voor kleine welzijns-en zorgorganisaties is het niet altijd financieel haalbaar om voldoende trajecten AMA Welzijn te kunnen voorzien. In de conceptnota lezen we: “De overheid kan onderzoeken of er ook een begeleidingspremie of een kostendekkende vergoeding voor AMA Welzijn mogelijk is, op basis van de reële begeleidingskosten. Nu ontvangen bedrijven de laagste financiële bijdrage voor de medewerkers met de grootste afstand tot de arbeidsmarkt. Op termijn moet worden gestreefd naar een eenduidig wettelijk kader met een integrale visie op arbeidszorg over de beleidsdomeinen en niveaus heen, en met oog voor administratieve vereenvoudiging en kwaliteit. Ook gelijkvormige financiering moet op termijn mogelijk zijn."
Een ander knelpunt betreft de afwezigheid van een duidelijk en rechtszeker statuut voor personen in een AMA-traject. Deze personen krijgen veelal te maken met inkomensverlies. Enerzijds is er geen afstemming van de werkloosheidsuitkering op het AMA-statuut, wat zorgt voor degressiviteit of verlies van de uitkering (arbeidszorg werd voorheen door de VDAB erkend als een opleiding). Anderzijds is er zelden een onkostenvergoeding waardoor personen binnen een AMA-traject dienen te betalen om te kunnen gaan werken (vervoer, kinderopvang). Tenslotte is er geen minimale vergoeding (bijvoorbeeld wel mogelijk binnen het stelsel van wijk-werken) als erkenning én financiële ondersteuning voor dit kwetsbare publiek. Een betere afstemming op de vervangingsinkomens in het kader van de sociale zekerheid blijft noodzakelijk teneinde het (gedeeltelijk) verlies van inkomen tegen te gaan bij een AMA-traject, alsook het voorzien van een onkostenvergoeding en een vergoeding voor de arbeidsparticipatie.
Een andere aanbeveling omvat de nood aan meer overleg en afstemming tussen verschillende beleidsniveaus en -domeinen. De conceptnota geeft hier aan: “Arbeidszorg heeft raakvlakken met verschillende beleidsniveaus en -domeinen. De overheid kan structureel overleg tussen die verschillende domeinen, en samen met het middenveld en de provinciale en lokale overheden, faciliteren en bevorderen.”
In deze context dient opgemerkt te worden dat arbeidszorg een nog complexer gegeven omvat in Brussel. Gezien de scheiding van bevoegdheden in de hoofdstad, waarbij Welzijn een gemeenschapsbevoegdheid en Werk een gewestbevoegdheid is, bestaat er momenteel geen eenduidig kader waarin beide vormen van AMA-trajecten voldoende beschikbaar én en op elkaar afgestemd zijn. Zo zijn trajecten AMA WSE momenteel slechts toegankelijk voor personen met een werkloosheidsuitkering (RVA) en is het aantal plaatsen voor een traject AMA Welzijn beperkt in Brussel. Het is daarom belangrijk om Brusselse overheidsinstanties en andere actoren bevoegd voor Werk en Welzijn in het Brusselse te betrekken bij een structureel en regionaal overschrijdend overleg om een gezamenlijk structureel kader uit te werken dat de mogelijkheid biedt aan alle kwetsbare Brusselaars om in te stappen in een AMA-traject.
Meer aanbevelingen kan u lezen in de conceptnota rond de AMA-trajecten.