In haar “Stand van zaken op de arbeidsmarkt in België en in de gewesten” pleit de Hoge Raad voor Werkgelegenheid (HRW) voor een verbetering van de activering, banen voor iedereen (ook voor kortgeschoolden), het ontwikkelen van vaardigheden die afgestemd zijn op de veranderende behoeften van de samenleving, en een evenwichtig loonvormingsbeleid.
De arbeidsmarkt in België en de gewesten
De HRW doet vooreerst een aantal vaststellingen, waarvan een aantal specifiek betrekking hebben op het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
Opmerkelijk in de recente vaststellingen zijn de aanhoudende en krachtige groei van de zelfstandige werkgelegenheid, en de toename van zeer flexibele arbeidsvormen zoals studentenarbeid en flexi-jobs, waarvoor een gunstige fiscale behandeling geldt, terwijl de ‘klassieke’ uitzendarbeid terrein verliest.
Ten opzichte van de bevolking van 15 tot 64 jaar bedroeg de arbeidsmarktparticipatie in 2023 in België 70,5%, dat is 4,3 procentpunt onder het Europese gemiddelde. De participatiegraad bedroeg in Vlaanderen 73,8%, dat is respectievelijk 5,5 pp. en 8,5 pp. meer dan in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waals Gewest.
In 2023 lag de werkgelegenheidsgraad in Vlaanderen veel hoger dan die in Brussel en in Wallonië (respectievelijk 76,8%, 66,5% en 65,5%). Voor de stijging van de werkgelegenheid behaalde Wallonië de minst goede resultaten sinds 2000, met een groei van 3,5 pp., tegen 7,1 pp. in Vlaanderen en 7 pp. in Brussel. De aanwervingsmoeilijkheden komen vooral tot uiting in Vlaanderen, waar de vacaturegraad in het eerste kwartaal van 2024 uitkwam op 4,8%, maar ze waren ook aanzienlijk in Brussel (4%) en Wallonië (3,6%). In 2023 bedroeg de werkloosheidsgraad in Vlaanderen 3,3%, tegen 8,2% in Wallonië en 10,7% in Brussel.
In Wallonië en in Brussel heeft de matching tussen werkzoekenden en vacatures nog steeds absolute prioriteit. In Vlaanderen zal meer de nadruk worden gelegd op de verruiming van het arbeidsaanbod. Technische beroepen zijn sterker vertegenwoordigd in Wallonië, terwijl in Brussel de gezondheidszorg en in Vlaanderen de diensten aan personen de eerste plaats innemen.
Beroepen in de bouwnijverheid maken een groot deel uit van de lijsten met knelpuntberoepen: 44 van de 241 in Vlaanderen, 56 van de 158 in Wallonië en 20 van de 108 in Brussel. Wat de gewoonlijk vereiste vaardigheden voor de knelpuntberoepen betreft, komen de categorieën die verband houden met de technische en manuele aspecten veel voor bij de knelpuntberoepen in Vlaanderen en Wallonië, terwijl er in Brussel over het algemeen meer vraag is naar sociale, relationele of procedurele vaardigheden.
Er is vooral een grote mismatch tussen het opleidingsniveau, de voor de baan vereiste vaardigheden, en de vaardigheden van de werkzoekenden. Die mismatch is groter in Brussel, dat in verhouding meer laaggeschoolde werkzoekenden telt en waar tegelijkertijd veel meer banen hoge kwalificaties vereisen.
Lees hier de volledige publicatie.