Nieuws uit de sector

Internationale Dag Personen met een Handicap - 3 december 2024

Trace Brussel

Op 3 december is het Internationale Dag voor Personen met een Handicap. Wereldwijd hebben 1,3 miljard personen een handicap. Dat is ongeveer 15% van de wereldbevolking. Een significant deel van de wereldbevolking heeft dus te kampen met uitdagingen op het vlak toegang tot onderwijs en werk, gelijke kansen, participatie in de samenleving, mobiliteit, van gezondheid, vrije tijd enzovoort.

In België ligt dit cijfer lager en ondervindt 8% van de bevolking tussen 15 en 64 jaar ernstige hinder bij dagelijkse activiteiten door een handicap of door langdurige gezondheidsproblemen, volgens cijfers van Statbel. Van deze groep heeft slechts 26% een baan, in vergelijking met 65% van de totale bevolkingsgroep in de leeftijdscategorie van 15-64 jaar. Ook de werkloosheidsgraad ligt iets hoger bij deze groep, 7,3% ten aanzien van 5,6% voor de totale bevolking, al dient hier te worden opgemerkt dat de overgrote meerderheid (72%) van personen die ernstige hinder ervaren inactief zijn. 

Knelpunten bij (toegang tot) een inclusieve arbeidsmarkt voor personen met een handicap situeren zich zowel op het vlak van discriminatie bij de aanwerving en op de werkvloer als op vlak van de arbeidsvoorwaarden. Discriminatie bij sollicitatie en aanwerving, het gebrek aan of de weigering van redelijke aanpassingen op de werkvloer, intimidatie en pesterijen op de werkvloer, discriminatie bij beroepsomscholing of -inschakeling bij verlies van arbeidsgeschiktheid van de werknemer, knelpunten rond toegankelijkheid en mobiliteit vormen slechts enkele van de vele uitdagingen waarmee personen met een handicap op de arbeidsmarkt worden geconfronteerd. 

Ondanks de antidiscriminatiewetgeving en diverse maatregelen en premies voor de aanwerving en de tewerkstelling van personen met een handicap, blijft een volwaardige inclusieve arbeidsmarkt een uitdaging. Bovendien stellen we nog steeds enkele regionale verschillen vast binnen de drie gewesten, met enkele specifieke knelpunten in het Brussels gewest. Zo werd in 2024 een nieuwe premie ingevoerd voor Brusselse werkgevers die een persoon met handicap aanwerven, maar bestaat er nog steeds geen vervanging voor het wegvallen van de Vlaamse ondersteuningspremie (VOP) die Brusselse werkgevers vroeger de mogelijkheid bood om een loonpremie te ontvangen bij de tewerkstelling van Nederlandstalige Brusselaars met een handicap. Brusselse werkgevers kunnen daarentegen wel een loonpremie ontvangen (in het kader van de nieuwe Vlaamse maatregel Individueel Maatwerk) bij de aanwerving van personen met een handicap die in Vlaanderen wonen, maar ontvangen geen ondersteuningspremie voor de begeleiding van deze personen. 

Niet alleen op het vlak van reguliere tewerkstelling, maar ook binnen de toegang tot onbezoldigde arbeidszorgtrajecten voor personen met een arbeidsbeperking die (nog) niet klaar zijn voor opstap naar betaalde arbeid (regulier of beschermd) heersen nog enkele knelpunten. Zo is er wel een aanbod aan arbeidsmatige activiteiten binnen de sociale economie in Brussel (AMA SE binnen het Vlaamse decreet werk- en zorgtrajecten) maar dit blijft echter beperkt tot enkele plaatsen die bovendien slechts toegankelijk zijn voor personen met een werkloosheidsuitkering (RVA-statuut). Daarbovenop zijn activeringstrajecten, zoals in Vlaanderen, nog steeds onbestaand in Brussel. 

Tracé Brussel vzw blijft dan ook ijveren voor een gelijk aanbod aan arbeidszorgtrajecten voor Brusselaars, alsook een gelijk aanbod aan maatregelen en premies voor de aanwerving en de tewerkstelling van Brusselaars met een handicap voor Brusselse werkgevers, ongeacht de woonplaats van de persoon met een handicap. Dergelijke maatregelen en premies zijn noodzakelijk voor een doelpubliek dat reeds te kampen heeft met een hogere werkloosheidsgraad en kwetsbaarheid binnen de Brusselse hoofdstedelijke context en door de institutionele complexiteit uit de boot dreigt te vallen voor zowel toegang tot arbeid als voor de nodige ondersteuning op zorgvlak.