Publicaties en analyse

Nieuwe Taalbarometer van Brussel 2024

BRIO

Het Brussels Informatie-, Documentatie- en Onderzoekscentrum (BRIO) presenteerde woensdag in het Huis van het Nederlands in Brussel de resultaten van het vijfde taalbarometeronderzoek over de Brusselse taalrealiteit. Vermits ruim 180 verschillende nationaliteiten samenleven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, mocht verwacht worden dat deze diversiteit zich weerspiegelt in het Brussels taallandschap.

In aanwezigheid van Vlaams minister van Brussel, Benjamin Dalle (CD&V) werd aangetoond dat zowel het aantal Brusselaars dat goed Nederlands kent als dat met een totaal gebrek aan kennis, gestegen is. De voorgaande Taalbarometers toonden een continue daling van de kennis van het Nederlands onder de Brusselse bevolking met in 2018 een historisch dieptepunt: slechts 16% beheersten het Nederlands. Deze editie markeert dan ook een keerpunt: 22,3% van de Brusselaars zegt nu de taal ‘goed of perfect’ te beheersen en voornamelijk de komst van Vlamingen naar Brussel en het stijgend aantal jongvolwassenen in het Nederlandstalig onderwijs zouden de opkomst van het Nederlands verklaren.

Daartegenover stijgt ook het aantal Brusselaars dat ‘absoluut’ geen Nederlands spreekt naar een recordniveau van 27,6%, en 10,5% spreekt noch Nederlands, noch Frans, noch Engels. Zowat 46,9% van de Brusselse bevolking beheerst wel het Engels en dat is een stijging ten opzichte van de 33,3% in 2000. Dat maakt Engels de tweede taal in de ranglijst in Brussel, met een duidelijke voorsprong op het Nederlands, maar ver achter het Frans, dat met 81,0% de eerste taal van de Brusselaars blijft.

De studie onderlijnt dat de kennis van meerdere talen een sterke troef is op de arbeidsmarkt, temeer daar een onderzoek van Actiris aantoont dat de helft van de vacatures kennis van meerdere talen vraagt, waarvan 80% Nederlands. Uit de cijfers blijkt echter dat 84% van de werklozen in Brussel helemaal geen Nederlands spreekt. Minister Dalle: ‘Daarom bieden wij gratis cursussen Nederlands aan. Een groot deel van de mensen die deze cursussen volgen, doen dit voor hun professionele loopbaan’.

Taalcursussen Nederlands voor volwassenen blijven populair: een kwart van de Brusselaars (ook de Franstaligen) die een taalcursus volgden, kozen voor een taalcursus Nederlands. Daartegenover gaat het slecht met het aanleren van Nederlands in het Franstalige onderwijs in Brussel: nog maar 6,5% van hen die Franstalige onderwijs in Brussel volgden, zegt Nederlands te kennen waar dat in 2000 nog 20,0% was.

De VUB-studie bevestigt verder de Brusselse taalkundige superdiversiteit: 180 nationaliteiten zijn gekend in Brussel en dat vertaalt zich in een nieuw hoogtepunt van 104 geregistreerde talen ten opzichte van 72 in 2000. De Vlaams minister, die de Taalbarometer financiert, ziet bemoedigende cijfers in het rapport: ‘De relatieve standvastigheid van het Nederlands in Brussel, maar ook de meertaligheid mag onderlijnd worden. Dat is een rijkdom die we te danken hebben aan de Brusselaars zelf. We moeten ons bewust zijn van die rijkdom en deze nog versterken, al mag dat niet ten koste gaan van het Nederlands. De Taalbarometer leert ons ook dat het Nederlands als thuistaal een blijver is. Dat hebben we dan weer te danken aan de vele investeringen in ons Nederlandstalig onderwijs, kinderopvang, sterk jeugdwerk en de vele sociale en culturele initiatieven die de stad rijk is.’

Het taalbarometeronderzoek is een concept en realisatie van wijlen Rudi Janssens (BRIO, Vrije Universiteit Brussel), en wordt nu geleid door de onderzoeker Mathis Saeys. Meer informatie over de Taalbarometer vindt u op de website van BRIO (VUB).