Diverse belanghebbenden en stakeholders uit arbeidszorginitiatieven, welzijnsorganisaties, het beleidsveld, koepelorganisaties en de sociale partners onderlijnden het belang van arbeidszorg en de verdere nood aan duurzame oplossingen voor verscheidene knelpunten op het vlak van aanbod, begeleiding, ondersteuning, financiering, samenwerking en structurele inbedding.

Arbeidszorg heeft een enorm potentieel om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (eerste) stappen (terug) naar werk te laten zetten. Voor deze doelgroep met belemmeringen van cognitieve, medische, psychische, psychiatrische, sociale aard of multiproblematiek (CMPPS) vormt onbetaalde arbeid gecombineerd met zorg op maat, een essentiële stap om het recht op arbeid te kunnen verwezenlijken en voordeel te halen uit de latente functies van arbeid. Participatie op de arbeidsmarkt verhoogt het welzijn, versterkt de kennis en de competenties, onderlijnt het gevoel nuttig te zijn en verruimt het sociale netwerk van de arbeidszorgmedewerker. Het biedt veilige kansen op terugkeer naar werk. 

Hoewel arbeidszorg de afgelopen 25 jaar bijzonder is gegroeid en meer structurele omkadering en verankering heeft verworven, met name in Vlaanderen, zijn er nog vele kansen en mogelijkheden onderbenut voor deze methodiek.  

Bijzondere aandacht werd dan ook besteed aan de volgende vier thema’s; aanbod aan arbeidszorg en ondersteuning/begeleiding van arbeidszorgmedewerkers, groeikansen voor arbeidszorgmedewerkers, verzekerd statuut bij arbeidszorg en een geïntegreerde ketensamenwerking (zowel wat betreft de doorstroom en de mogelijkheid tot terugkeer tussen diverse maatregelen arbeidszorg als op het niveau van de samenwerking tussen alle betrokken bestuursorganen). Hieruit volgden reeds vier aanbevelingen die werden opgenomen in de engagementsverklaring van de Ronde Tafel Arbeidszorg: 

• Er moet een passend en sluitend aanbod zijn voor iedereen die nood heeft aan Arbeidszorg met een verzekerde kwalitatieve begeleiding. 
• De arbeidszorgmedewerker moet kunnen doorgroeien op de participatieladder tot de hoogst haalbare trede. Met als kanttekening dat doorstroom of zelfs activering niet de doelstelling vormt van arbeidszorg en terugkeer naar “een lagere trede” steeds een betrouwbaar en veilig vangnet dient te vormen. 
• De arbeidszorgmedewerker moet een duidelijk statuut hebben dat zekerheid en veiligheid garandeert inzake inkomen en bij kansen op doorstroom en eventuele terugkeer.
• Alle actoren op beleids- en uitvoerend vlak zorgen voor een afgestemde en geïntegreerde samenwerking. 

Naar aanleiding van deze Staten-Generaal werd deze engagementsverklaring ondertekend door diverse stakeholders en de bevoegde Vlaamse en Federale ministers. Hiermee erkennen zij het belang van arbeidszorg als methodiek en het structureel inbedden van deze methodiek in het Vlaams arbeidsmarkt- en welzijnsbeleid.

Als lid van de Ronde Tafel Arbeidszorg hecht Tracé Brussel vzw veel belang aan de opvolging van en de ondersteuning in de uitwerking van een structureel kader voor de toepassing van arbeidszorg in Brussel. Dit sluit dan ook nauw aan bij het volgende aandachtspunt uit de princiepsnota van de Ronde Tafel Arbeidszorg, de Brusselparagraaf als afsluiter van de engagementsverklaring: “Dat arbeidszorg op het kruispunt zit van welzijn en werk en dus op de snijlijn van gewest- en gemeenschapsmaterie, maakt arbeidszorg er in Brussel niet minder complex op. De Ronde Tafel Arbeidszorg pleit daarom voor het afsluiten van een institutioneel samenwerkingsakkoord tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Vlaamse Gemeenschap om een aanbod te voorzien van arbeidszorg in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of in het Vlaams Gewest, toegankelijk voor Brusselaars met een CMPPS problematiek.” 

In dit kader volgt Tracé Brussel vzw onder meer de Brusselse beleidsontwikkelingen op rond arbeidsmatige activiteiten binnen de sociale economie (AMA WSE), die vooralsnog enkel toegankelijk zijn voor werkzoekenden met een werkloosheidsuitkering (RVA-statuut) binnen slechts één erkend maatwerkbedrijf. Tracé Brussel vzw ijvert dan ook voor het toegankelijk maken van de maatregel AMA WSE in Brussel voor alle werkzoekenden met een CMPPS-problematiek ongeacht hun statuut. 

Gezien de beperkte toegang tot AMA WSE en arbeidsmatige activiteiten welzijn (AMA Zorg) binnen Brussel, maar ook de afwezigheid van activeringstrajecten in Brussel, werd ook een voorstel uitgewerkt door Tracé Brussel vzw en CAD De Werklijn, met input van partners op het terrein, tot het opzetten van arbeidsimmersietrajecten die zowel arbeidsimmersie als zorg integreren binnen een tweejarig traject voor Brusselaars met een CMPPS-problematiek. Een dergelijk alternatief traject is noodzakelijk voor een doelpubliek dat reeds te kampen heeft met een hogere werkloosheidsgraad en kwetsbaarheid binnen de Brusselse hoofdstedelijke context en door de institutionele complexiteit uit de boot dreigt te vallen voor zowel toegang tot arbeid én de nodige ondersteuning op zorgvlak. 

Een dergelijk structureel en wettelijk kader voor arbeidszorginiatieven met een verzeker statuut voor de arbeidszorgmedewerker ontbreekt vooralsnog in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Ten gevolge van dit pijnpunt en naar aanleiding van de Staten-Generaal zal Tracé Brussel vzw dan ook blijven inzetten om met diverse actoren en bevoegde instanties op het vlak van welzijn, werk, sociale economie en personen met een handicap in gesprek te gaan ten einde in de toekomst een structurele en beleidsmatige verankering van arbeidszorg in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te bekomen. 

De engagementsverklaring Arbeidszorg kan je hier bekijken.

De princiepsnota Arbeidszorg kan je hier lezen.