De Vlaamse arbeidsmarkt staat onder toenemende druk, een tendens die zich alleen maar zal verderzetten in de komende jaren ten gevolge van de vergrijzing. Ondanks deze arbeidskrapte stelt men vast dat een omvangrijk potentieel aan arbeidskrachten onbenut blijft, in het bijzonder personen met een arbeidsbeperking. De werkzaamheidsgraad van deze personen bedraagt 47,3% ten aanzien van 76,8% voor de totale bevolking.
Vlaamse Beleidsnota Sociale Economie 2024- 2029
Vlaams minister bevoegd voor Sociale Economie, Hilde Crevits (CD&V), wenst dan ook in de komende jaren in te zetten op een hogere werkzaamheidsgraad van personen met een arbeidsbeperking.
In haar Beleidsnota Sociale Economie 2024- 2029 voorziet de minister 5 prioriteiten:
- Het realiseren van 1 000 extra plaatsen in de Sociale Economie binnen de maatregel Collectief Maatwerk;
- Het sensibiliseren van reguliere werkgevers om mensen aan te werven via de maatregel Individueel Maatwerk;
- Het verbeteren van de toeleiding van doelgroepmedewerkers naar tewerkstelling in de sociale of reguliere economie (momenteel verloopt de indicering en toeleiding vaak te traag);
- Het versterken van de samenwerking tussen de sociale en de reguliere economie aan de hand van bijvoorbeeld enclave-werking, maar ook via de uitwisseling van expertise en goede praktijken teneinde een inclusieve (reguliere) arbeidsmarkt te bevorderen;
- Het versterken van de lokale inbedding van sociale-economiebedrijven, onder meer door het bevorderen van de samenwerking tussen lokale besturen en de sociale economie.
Deze prioriteiten zijn te herleiden tot twee strategische doelstellingen:
- het versterken van de tewerkstellingskansen voor personen met een arbeidsbeperking;
- een betere wisselwerking tussen de reguliere en de sociale economie.
De eerste strategische doelstelling vertaalt zich in enkele operationele doelstellingen waaronder het verbeteren van het indiceringsproces van personen met een arbeidsbeperking, het optimaliseren van de maatregel Collectief Maatwerk (onder meer via de verdere uitbouw van enclavewerking in private ondernemingen), het stimuleren van de doorstroom naar reguliere economie aan de hand van een meer flexibele en dynamische loopbaanaanpak, alsook het creëren van meer tewerkstellingskansen via Individueel Maatwerk door het sensibiliseren van werkgevers in de reguliere economie.
Naast het bevorderen van kansen voor betaalde arbeid voor personen met een arbeidsbeperking, voorziet de beleidsnota ook een verbetering van het aanbod werk- en zorgtrajecten voor personen die (nog) niet in staat zijn om stappen te zetten naar de beschermde of de reguliere markt. Zo worden 258 extra plaatsen voorzien voor arbeidsmatige activiteiten in de sociale economie. Bovendien wil men ook inzetten op een betere afstemming tussen de bevoegdheden Sociale Economie, Werk en Welzijn en Volksgezondheid teneinde een geïntegreerd beleidskader te voorzien voor de werk- en zorgtrajecten, al dan niet met aanpassing van de huidige regelgeving. Bovendien wordt hierbij aan de federale overheid gevraagd om binnen alle stelsels van vervangingsinkomens (werkloosheidsuitkering, inkomens vervangende tegemoetkoming, etc.) een betere combinatie van loon en uitkering/tegemoetkoming mogelijk te maken voor arbeidszorgmedewerkers.
De tweede strategische doelstelling richt zich op het versterken van de wisselwerking tussen de reguliere en de sociale economie. Dit vertaalt zich onder meer in het vorm geven aan een nieuwe indicator die de samenwerking tussen de reguliere en de sociale economie in kaart brengt, het inzetten op doelgerichte communicatie, sensibilisering en ondersteuning van werkgevers richting inclusieve tewerkstelling, en het inzetten op een effectief ondersteuningsinstrumentarium voor de sociale economie en het Maatschappelijke Verantwoord Ondernemerschap (MVO).
Ondanks deze doelstellingen en acties gericht op het bevorderen van tewerkstellingskansen voor personen met een arbeidsbeperking, en het versterken van de sociale economie, dient hier nog steeds een kanttekening gemaakt te worden wat de Brusselse context betreft in de toepassing van enkele van deze maatregelen. Zo blijft het aantal plaatsen arbeidsmatige activiteiten in de sociale economie in Brussel zeer beperkt, alsook slechts toegankelijk voor personen met een werkloosheidsuitkering, in tegenstelling tot in Vlaanderen. Bovendien verloopt ook de doorstroom van Brusselaars naar Collectief Maatwerk (in de Vlaamse rand) nog steeds moeizaam. Ten slotte kan men als Brusselse werkgever ook niet ten volle gebruik maken van de maatregel Individueel Maatwerk (een Brusselse loon- en eventuele ondersteuningspremie voor werkgevers die een persoon met een arbeidsbeperking in dienst nemen, zou in de toekomst in werking treden).
In het kader van het bevorderen van de doorstroom van Brusselaars naar Collectief Maatwerk in de Vlaamse rand, organiseert Tracé Brussel vzw in 2025 een ontmoetingsmoment tussen diverse maatwerkbedrijven uit de Vlaamse rand en organisaties uit de Brusselse socio-professionele inschakelingssector die personen met cognitieve, medische, psychische, psychiatrische of sociale (CMPPS) problematiek ondersteunen en begeleiden richting werk. Met deze actie hoopt Tracé Brussel vzw de tewerkstellingskansen binnen de sociale economie voor Brusselaars te bevorderen.
Lees de volledige Beleidsnota Sociale Economie op de website van regio Vlaanderen.