Publicaties en analyse

Vaardigheden Vlaamse volwassenen

Logo OESO

Het internationale vergelijkende onderzoek PIAAC (Programme for the International Assessment of Adult Competencies) onderzoekt de basisvaardigheden geletterdheid, gecijferdheid en probleemoplossend vermogen van volwassenen tussen 16 en 65 jaar. De resultaten van het meest recente PIAAC-onderzoek uit 2023 zijn nu gepubliceerd. Aan deze editie namen 31 landen deel. Voor Vlaanderen was dit de tweede deelname, na de eerste in 2012.

Vlaamse volwassenen scoren hoger dan het OESO-gemiddelde en bevinden zich net buiten de top vijf. Vlaanderen schaart zich daarmee naast kenniseconomieën zoals Nederland en Zweden. De beste prestaties worden geleverd door de leeftijdsgroep van 25 tot 34 jaar, wat erop wijst dat deze drie basisvaardigheden zich verder ontwikkelen na het secundair onderwijs.

De scores voor geletterdheid, gecijferdheid en adaptief probleemoplossen worden onderverdeeld in vaardigheidsniveaus van -1 tot 5. Personen die onder niveau 2 scoren (laagpresteerders) beschikken niet over voldoende vaardigheden om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij. Hoogpresteerders behalen niveau 4 of 5.

In vergelijking met 2012 laten de resultaten van de Vlaamse bevolking in 2023 een stabiele of verbeterde trend zien. Er waren meer hoogpresteerders die met een geletterdheid van 13% naar 19% evolueerden, en een gecijferdheid van 18% naar 23%. Aan het aantal laagpresteerders veranderde weinig: een geletterdheid van 15% naar 16% en een gecijferdheid van 14% naar 15%. Voor adaptief probleemoplossen ontbreken vergelijkbare gegevens met 2012.

Vlaanderen telt relatief veel hoogopgeleiden, die sterk scoren op elk van de drie domeinen. Ondanks de hoge opleidingsgraad zijn er in Vlaanderen weinig werknemers met overkwalificatie, waarbij de behaalde kwalificatie volgens deelnemers hoger ligt dan wat de job vereist, en ook niet met overbekwaamheid, waarbij volgens de deelnemers de vaardigheden de vereisten van de job overstijgen. Bij kortgeschoolden (volwassenen zonder diploma secundair onderwijs) presteert meer dan de helft laag op geletterdheid, gecijferdheid en adaptief probleemoplossen. Deze groep liet een daling in prestaties zien ten opzichte van 2012.

Verder is in Vlaanderen het verschil in vaardigheden tussen volwassenen met en zonder migratieachtergrond groter dan in de meeste OESO-landen. Deze kloof is in 2023 groter geworden ten opzichte van 2012. Volwassenen zonder migratieachtergrond scoren beter op geletterdheid en gecijferdheid dan volwassenen met een migratieachtergrond. Ook de verschillen tussen Nederlandstaligen en anderstaligen zijn aanzienlijk. Deelnemers die Nederlands als moedertaal hebben, scoren beter op zowel geletterdheid als gecijferdheid dan anderstaligen. Wat tewerkstelling betreft, is 66% van de laaggecijferden (onder niveau 2) actief op de arbeidsmarkt, terwijl dit percentage bij hooggecijferden (niveau 4 en 5) 94% bedraagt.

Daarnaast blijken hooggecijferden vaker in goede gezondheid te verkeren, meer levenstevredenheid te ervaren en meer vertrouwen in anderen te hebben. Ze nemen ook vaker deel aan vrijwilligerswerk.

Voor meer informatie en de volledige (internationale) PIAAC-analyse van de OESO kan u terecht op de webpagina van Vlaanderen.