Vergrijzing, technologische innovatie en klimaattransitie leiden tot een veranderende vraag naar vaardigheden. Levenslang leren is daarom een beleidsprioriteit. Daarin spelen 4 pijlers mee, die elk het onderwerp uitmaakten van een deelsessie tijdens de namiddag: (1) Talent aan de slag krijgen op een inclusieve arbeidsmarkt, (2) Talent opleiden, omscholen en bijscholen, (3) Talent slimmer inzetten in productieve ondernemingen en (4) Talent van buiten Vlaanderen aantrekken.

In de sessie Talent opleiden, omscholen en bijscholen onderbouwden Prof. Dr. Ans De Vos (Antwerp Management School) en Dr. Dirk Van Damme (internationaal leer- en opleidingsexpert) meerdere stellingen in het kader van levenslang leren en het opbouwen van toekomstgerichte competenties doorheen de levensloopbaan.

Professor De Vos benadrukt de noodzaak voor een bredere, geïntegreerde aanpak die het ontdekken, ontwikkelen, inzetten en vernieuwen van talent doorheen de levensloopbaan beoogt. Het gaat om een aanpak die naast een kwantitatieve ook een meer kwalitatieve benadering van talent vooropstelt vanuit een combinatie arbeidsmarkt-organisatie-individu op de lange termijn zodat individuen op een duurzame manier voldoening kunnen halen uit hun loopbaan. Het werkproces is even belangrijk als de uitkomst. Onderlinge afstemming en samenwerking tussen beleidsdomeinen, onderzoek en organisaties kan ruimte voor meer onderbouw in ‘leergoesting’ genereren. Op lange termijn kan dit ook de capaciteit van individuen om met verandering om te gaan cultiveren. Het is aangewezen leerrijke jobs te creëren met een cognitieve stimulans zodat individuele fluïde intelligentie langer op peil blijft. Vanuit een loopbaanperspectief is er nood aan meer inzicht in de noden aan en vormen van leren. Om cumulatieve ongelijkheid bij kwetsbare personen te reduceren, is het nodig om vroeg in te zetten op toegang tot leren en op doorstroom. De uitdaging is om korte- en lange termijnnoden met elkaar te verzoenen en een benadering van levenslang leren op te bouwen die op een jonge leeftijd wordt aangevangen zodat individuen in de toekomst gemakkelijker met verandering zullen kunnen omgaan.

Onderwijsexpert Dirk Van Damme ziet een pure opleidings- en kwalificatiegerichte benadering als te beperkt en wil reflectie stimuleren om de notie van levenslang leren uit te breiden naar leervormen zoals informeel leren, ook op de werkvloer. De goede PIAAC cijfers over de vaardigheden van volwassenen op de werkvloer geven een leersprong weer in vergelijking met de PISA, TIMSS en PIRLS-resultaten die bij leerlingen worden afgenomen. Learning by doing is een effectieve en natuurlijke manier van leren op de werkplek met leren als een dimensie van de kwaliteit van arbeid. Er is nood aan een goede rapportage over hoe het zit met de reële competenties van werkenden. 

De bijdrage van onderwijs is zeer hoog op het vlak van cognitieve basiscompetenties (taalkundig, wiskundig, basiswetenschappen) en metacognitie, het leren over leren. Anderzijds is de werkvloer een veel krachtiger technische leeromgeving. Dirk Van Damme pleit voor een herwaardering van het technisch onderwijs, best gehanteerd in samenwerking met bedrijven. Het gaat hem dus ook over het valoriseren van informeel leren in werk en samenleving en een omslag van een opleidingsperspectief naar een competentie-perspectief. Het concept van levenslang leren is optimistisch: leren is een intrinsiek menselijke activiteit, niet aan plaats en tijd gebonden. 

U kan het volledige event, met alle sessie via video’s, presentaties en links met toegang naar onderzoek, herbeleven via het Kennisplatform Werk en Sociale Economie van Vlaanderen.